Tổ chức không gian KTCQ nghĩa trang làng đô thị hóa Quan Nhân – Giải Nhất Loa Thành 2019

Tên đồ án: Tổ chức không gian KTCQ nghĩa trang làng đô thị hóa Quan Nhân
Giải thưởng: Giải Nhất Loa Thành 2019
SVTH: Đặng Vũ Hiệp
GVHD: Ths. KTS Trần Nhật Kiên
Trường: ĐH Kiến Trúc Hà Nội

Từ sau Đổi Mới, quá trình đô thị hóa thành phố Hà Nội diễn ra một cách mất kiểm soát. Hàng trăm làng ven đô được tích hợp vào cấu trúc đô thị. Tất cả các không gian trong các làng đô thị hóa đều biến động mạnh, nhưng vẫn tồn tại một không gian “bất khả xâm phạm”, đó là các nghĩa trang làng. Không gian này hiện bị bao kín bởi tường rào, cô lập với các khu dân cư chung quanh. Di dời các nghĩa trang này để giải quyết các vấn đề môi trường, xã hội hay giữ lại để duy trì sự liên tục về mặt văn hóa và bản sắc? Đây là câu hỏi lớn đặt ra đối với việc phát triển đô thị Hà Nội đương đại.

Địa điểm được chọn lựa để xây dựng đồ án là nghĩa trang Quán Dền, nằm giữa đường vành đai 2 và đường vành đai 3, nằm trên trục đường Lê Văn Lương. Khu vực này những năm qua chịu nhiều biến động đô thị khiến mối liên hệ về mặt không gian giữa nghĩa trang với làng Quan Nhân bị chia cắt một cách đáng tiếc. Đây là một thí dụ tiêu biểu cho thấy thực trạng các nghĩa trang làng trong ranh giới đô thị hiện nay.

Với mục tiêu tạo nên một bộ mặt mới, hiện đại, sinh thái và nhân văn cho nghĩa trang. Đồ án hướng tới việc tìm lại sự liên kết về không gian, tăng tương tác giữa nghĩa trang với Làng cũng như với khu dân cư chung quanh, giảm ô nhiễm môi trường, tăng không gian xanh và góp phần xóa bỏ các tệ nạn xã hội tại khu vực.

Phần hiện trạng được nghiên cứu với những phân tích về: Môi trường, kiến trúc các khu lăng mộ, các hoạt động của nghĩa trang, cũng như sự tương tác về không gian, lịch sử văn hóa đối với cộng đồng dân cư cũ và mới. Những tục lệ, tín ngưỡng văn hóa địa phương như: Lễ an vị bát nhang, tục gửi hậu, những nghi thức Phật giáo liên quan đến tang ma, cùng xu thế hỏa táng hiện nay được đào sâu nghiên cứu làm tiền đề cho việc xây dựng ý tưởng tổ chức không gian.

Đồ án tập trung giải quyết 3 nội dung chính sau:

Đối với cộng đồng dân cư bản địa: Duy trì mối quan hệ văn hóa-tâm linh, giữ gìn bản sắc khu vực, đáp ứng nhu cầu chôn cất của người dân trong làng, tạo mô hình nghĩa trang có khả năng tiếp nhận vô hạn.
Đối với cộng đồng dân cư mới: Tăng tương tác giữa nghĩa trang với khu vực dân cư chung quanh bằng cách tạo các không gian công cộng, giảm tác động xấu do các hiệu ứng tâm lý.
Tạo ra các không gian xanh nhằm gia tăng tính đa dạng sinh học khu vực, làm giàu hệ sinh thái đô thị.

Tâm huyết và nỗ lực của tác giả đã gửi gắm trong đồ án. Song đây là một đồ án tuy thú vị, nhưng rất “nhạy cảm”, nên vẫn còn đó nhiều câu hỏi để ngỏ.